In studies on the history of Sufism, the Qajar period is an important source, especially for researching the influence of Shiite thought on Sufism. Sufism, which was transformed into a different concept like gnosis, was defended by Sunni sects in this period, while it was the source of transformation and change activities of Shiite sects. The sects that endeavored to protect Sunni Sufism, especially the Qadiriyya and Naqshbandiyya sects, have gained the favor of the people in the limited regions where (...) they are located, even though their activities have been restricted. In the 19th century when modernization and independence movements took place. and XX. YY. Although the Qajars made short-term agreements, fearing the presence of Sunni sects on the border and the caliphate power of the Ottoman Empire, they continued their policy of intimidation and pressure. Qajars have a tolerant attitude towards Shiite sects; He wanted to gain power by getting the support of Safi Ali Shahiyya for the modernization of society. Sâfî Ali Şâh and his caliph Zahirüddevle Ali Hân Kaçar carried out various activities to integrate Sufism with modernism. In particular, Zahirüddevle's establishment of the Encümen-i Uhuvvet Cemiyeti, which introduced the Sufi approach based on the understanding of brotherhood and equality, and the fact that his disciples were urban intellectuals, facilitated the revolutions. Zahirüddevle; He handled Sufi concepts such as melamism-futuwwa, murshid-murid according to the needs of his age and tried to integrate tradition and modernism. This study aims to reveal the perception of Sufism in the Qajar period and to discuss the activities of the Shiite sect Safi Ali Shahiyya based on integrating Sufism with modernism. This study, which was carried out by specifically referring to Shiite sources, aims to present the panorama of the Sufi thought of an era. The importance of the article is that there is little work done in this field. (shrink)

Şiir, masal ve destan yazarı olan Feqîyê Teyran, tasavvuf edebiyatının önemli şairlerinden biridir. Yaşantısı üzerinde derli toplu bilginin bulunmadığı müellifin şiirlerinin derlendiği Divan adlı eserinde en uzun manzume olan Şéx Sen’anî, dikkat çekici ve oldukça öğretici bir hikâyedir. Hikâyenin Fars, Türk ve Kürt edebiyatında tasavvuf meşrepli şairler tarafından sıkça kullanıldığı görülmektedir. Hikâyede; Hristiyan kızın sevgisine ulaşmak için elindeki maddî-mânevî makamları terk eden, içki içen, Hıristiyan olan, zünnar bağlayan şeyhin yolculuğu üzerinden Feqîyé Teyran, mecâzi aşktan ilâhi aşka seyr-i sülûku anlatmaktadır. Bu (...) aşk; Muhaddis, mutasavvıf ve adı kaynaklarda Abdürrezzâk olarak bilinen şeyhin ibretlik kıssasında, vahdet-i vücût anlayışı içerisinde değerlendirilmektedir. İlâhi nûrun mazharını sevdiğinde gören Şéxin hikâyesinde Feqî, ilâhî isim ve sıfatların hüküm ve eserlerinin zuhûrunun insanda gerçekleştiğini anlatmaktadır. Vahdet-i vücûd ilkesi ile alakalı vahdet-kesret, tecellî, cezbe, hayret, cemâl, yakîn, aşk gibi tasavvufî kavramların eserinde geçiyor olması, varlığın birliğini ispatlamak için geçerli, sağlam ve ikna edici hususlar olarak öne çıkmaktadır. (shrink)

İnsanlığın kurtuluşu olan İslâm’ın temsilcileri olan peygamberler aracılığıyla gerçekleştirdiği ilâhî davet, hükme uygun olarak kavimlerinin bireylerini her zaman tefekküre yönlendirme, insanları aklını kullanan bireyler olarak inanmaya sevk etme şeklinde şeklinde seyir izlemiştir. Özellikle Hz. Muhammed’in uyguladığı; kişinin eğitim seviyesi, psikolojisi ve anlama ufkunu dikkate alarak dil ve üslûplarında olgunluk içerindeki davet yöntemini sûfîler de şîar edinerek İslâm’ın dünyanın dört bir yanına ulaşmasına katkılarda bulunmuşlardır. Özellikle sonraki dönemlerde müesseseleşen tarikatlar kanalıyla tasavvuf ehli, Hakk’ı ve halkı sevme, Rikkatli olma, halk için çalışma, (...) Hakk’a bağlı ve sadık olma, İmanın bütün hakikatlerine vakıf olma ve Allah’a bütün mevcudiyeti ile teslim olma bilinciyle davetlerini tatbik etmişlerdir. Sûfîlerin “neyi ne ölçüde ve hangi yöntemle davet etmek gerekir?” sorusuna Kur’ân-ı Kerîm ve Hz. Peygamber’in metodlarına binâen cevaplarını ve etkilerini aktarmak önem arz etmektedir. (shrink)